مدرسه علمیه فاطمه الزهراء(س) تهران

وقتی امام خمینی از آیت الله نخودکی کیمیا خواست، چه پاسخی شنید؟
سالک الي الله آيت الله حاج شيخ حسنعلي نخودکي اصفهاني در حرم امام رضا (ع) خطاب به امام خميني: چه اصراري داريد چيزي را که ممکن است موجب خسران شود، ياد بگيريد؟ اما من چيزي را به شما ياد مي‌دهم که برايتان خسارتي ندارد و محتاج ديگران هم نمي‌شويد.
روايت اول: (به نقل از فرزندآيت الله موسي شبيري زنجاني)
مطلبي را درباره منزلت و جايگاه آيه سوم سوره طلاق ” ويرزقه من حيث لايحتسب ومن يتوکل علي الله فهو حسبه ان الله بلغ امره قد جعل الله لک شي قدرا” با يکي از روحانيون سرشناس تهران بحث مي‌کرديم و چون در تاکيد بر قرائت اين آيه به همراه بخشي از آيه دوم همين سوره ترديد وجود داشت از ايشان خواستيم در سفر امسال حج از علماي حاضر در اين خصوص سوال نمايند.
ايشان پس از بازگشت از سفر در همين خصوص مي‌گويد: با فرزندآيت الله موسي شبيري زنجاني اين مطلب را در ميان گذاشتيم و مطلبي که در خصوص ديدار ايشان و شيخ حسنعلي نخودکي مطرح بود را مورد سوال قرار داديم .ايشان در تماس تلفني با اين مرجع تقليد اصل ماجرا را جويا شده و به شرح ذيل بيان مي‌کنند.
مطلب مذکور در نشريه زائر منتشر و در اختيار حجاج بيت الله الحرام قرار مي‌گيرد و از آنجا که داراي اهميت خاصي از جهات نمايش اوج عرفان اين شيخ فاضل ،صداقت امام خميني (ره)در کلام و …مي‌باشد بر آن ديديم تا با انتشار آن در ترويج آن قدمي برداشته باشيم .
شرح ماجرا به نقل از فرزند آيت الله شبيري زنجاني از زبان پدر بزرگوارشان اين‌گونه نقل مي‌شود که :
در سفري که امام خميني(ره) و پدرم براي زيارت به مشهد مقدس رفته بودند امام در صحن حرم امام رضا (ع) با سالک الي الله حاج حسنعلي نخودکي مواجه مي‌شوند. امام امت (ره) که در آن زمان شايد در حدود سي الي چهل سال بيشتر نداشت وقت را غنيمت مي شمارد و به ايشان مي‌گويد با شما سخني دارم.حاج حسنعلي نخودکي مي‌گويد: من در حال انجام اعمال هستم، شما در بقعه حر عاملي (ره) بمانيد من خودم پيش شما مي‌آيم. بعد از مدتي حاج حسنعلي مي‌آيد و مي‌گويد چه کار داريد؟
امام (ره) خطاب به ايشان رو به گنبد و بارگاه امام رضا (عليه‌السلام) کرد و گفت: تو را به اين امام رضا، اگر (علم) کيمياداري به ما هم بده؟
حاج حسنعلي نخودکي انکار به داشتن علم (کيميا) نکرد بلکه به امام (ره) فرمودند:اگر ما «کيميا» به شما بدهيم و شما تمام کوه و در و دشت را طلا کرديد آيا قول مي‌دهيد که به جا استفاده کنيد و آن را حفظ کنيد و در هر جايي به کار نبريد؟
امام خميني (ره) که از همان ايام جواني صداقت از وجودشان مي‌باريد، سر به زير انداختند و با تفکري به ايشان گفتند: نه نمي‌توانم چنين قولي به شما بدهم.
حاج حسنعلي نخودکي که اين را از امام (ره) شنيد روبه ايشان کرد و فرمود: حالا که نمي‌توانيد «کيميا» را حفظ کنيد من بهتر از کيميا را به شما ياد مي‌دهم و آن اين که:
بعد از نمازهاي واجب يک بار آيه الکرسي را تا «هو العلي العظيم» مي‌خواني.
و بعد تسبيحات فاطمه زهرا سلام الله عليها را مي‌گويي.
و بعد سه بار سوره توحيد «قل هو الله احد» را مي‌خواني.
و بعد سه بار صلوات مي‌گويي: اللهم صل علي محمد و آل محمد
و بعد سه بار آيه مبارکه: وَمَنْ يتَّقِ اللَّهَ يجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَيرْزُقْهُ مِنْ حَيثُ لا يحْتَسِبُ وَمَنْ يتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَيءٍ قَدْرًا ؛
(سوره طلاق آيه 2 و 3) (هرکس تقواي الهي پيشه کند، خداوند راه نجاتي براي او فراهم مي‌کند و او را از جايي که گمان ندارد روزي مي‌دهد، و هرکس بر خداوند توکل کند کفايت امرش را مي‌کند، خداوند فرمان خود را به انجام مي‌رساند، و خدا براي هر چيزي اندازه‌اي قرار داده است.)
را مي‌خواني که اين از کيميا برايت بهتر است.
روايت دوم:آيت‌الله سيد جعفر شبيري زنجاني:
امام و مرحوم ابوي بالا سر حضرت امام رضا عليه‌السلام، آشيخ حسنعلي را مي‌بينند. مي‌آيند که با ايشان صحبت کنند، ايشان زيارت مي‌خواندند و اشاره مي‌کنند برويد جلوي مدرسه حاج ملا جعفر، زيارت را که خواندم، به آنجا مي‌آيم.
به آنجا مي‌آيند و ظاهراً امام به ايشان مي‌گويند: «شما را به اين حضرت رضا عليه‌السلام قسم مي‌دهيم که علم کيميا را به ما ياد بدهيد».
ايشان مي‌گويند: «اگر همه کوه‌هاي عالم را طلا کنيد، آيا اطمينان داريد که از آنها سوء استفاده‌اي نشود؟»
امام مي‌گويند: «نه، اطمينان نداريم.»
مي‌گويند: «پس چه اصراري داريد چيزي را که ممکن است موجب خسران شود، ياد بگيريد؟ اما من چيزي را به شما ياد مي‌دهم که برايتان خسارتي ندارد و محتاج ديگران هم نمي‌شويد».
اين را نشنيده بودم، بعداً از اخوي بزرگ حاج آقا موسي شنيدم و کاملش را برايم بيان کردند.
ايشان مي‌گويند آشيخ مي‌گفتند اول آية‌الکرسي مي‌خوانيد، بعد تسبيحات حضرت زهرا«سلام الله عليها»، بعد سه تا قل هو الله و سه صلوات و سه مرتبه « وَمَنْ يتَّقِ اللَّهَ يجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَيرْزُقْهُ مِنْ حَيثُ لا يحْتَسِبُ وَمَنْ يتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَيءٍ قَدْرًا » ( سوره طلاق، آيات 2 و 3).
پدرم مي‌فرمودند بعد از آن ديگر هيچ وقت محتاج نشدم.
روايت سوم: به نقل ازمرحوم آيت الله بهجت ره
آيت الله محمدي ري شهري: در تاريخ 19/3/1383 (۲۵ شوال ۱۴۲۵ ) خدمت مرحوم آيت الله بهجت رسيدم. حال ايشان بهتر از ملاقات قبلي بود. فرزند ايشان گفت که ماه رمضان را روزه گرفته‌اند.
در مورد ديدار امام خميني با شيخ حسنعلي نخودکي در جواني و دستور العمل ايشان به امام - که بعد از هر نماز، سه بار سوره توحيد و سه بار صلوات و سه بار آيه «و من يتق الله …» را قرائت کند - پرسيدم.
پاسخ دادند : «ايشان با سيد احمد زنجاني، پيش آقاي شيخ حسنعلي نخودکي مي‌روند و از او علم کيميا مي‌خواهند. ايشان جواب مي‌دهد که : آيا متعهد مي‌شويد که آن را در غير آنچه مرضي خداوند متعال است، مصرف نکنيد؟
هيچ يک، متعهد نمي‌شوند. بعد مي‌گويد : چيزي مي‌دهم که بهتر از کيميا باشد. و آن دستور العمل را مي‌دهد».
آيت الله بهجت، ترتيب اذکار را دقيق به ياد نداشتند؛ ولي فرمودند : «در بحار هست؛ اما مرحوم نخودکي، بخشي از آن را اخذ کرده است».
آيت الله بهجت اضافه کردند : «شايد اگر آقاي خميني به آقاي نخودکي مي‌گفتند که کيميا را با استخاره مصرف کنيم، به آنان مي‌داد».
شيخ حسنعلي به امام فرموده بود که اين دستورالعمل براي انجام شدن هر خواسته‌اي، مناسب است.
روايت چهارم: به نقل از آيت الله شهيد حاج آقا مصطفي خميني ره
اين جانب (آيت الله محمدي ري شهري) قبلاً از برادر بزرگوارم حجت الاسلام و المسلمين آقاي علي اکبر الهي خراساني شنيده بودم که با يک واسطه از آية الله حاج آقا مصطفي خميني نقل کردند که :
امام خميني در جواني همراه با يکي از رفقايش در مشهد با شيخ حسنعلي نخودکي، ملاقاتي داشته و از ايشان تقاضايي نموده است. آقاي نخودکي هم به ايشان گفته : پس از هر نماز واجب، سه مرتبه سوره توحيد را بخوان و سه بار صلوات بفرست و سه بار آيه «و من يتق الله يجعل له مخرجا» و يرزقه من حيث لا يحتسب و من يتوکل علي الله فهو حسبه ان الله بلغ امره قد جعل الله لکل شيء قدرا «را قرائت کن.».
امام فرموده بوده که : رفيق ما به صورت منقطع به اين توصيه عمل کرد؛ ولي من از آن موقع تاکنون، آن‌را ادامه داده‌ام و هر چه دارم، از آن دارم.
البته در نقل از حاج آقا مصطفي، رفيق همراه امام، سيد محمد صادق لواساني گزارش شده؛ اما نقل صحيح، همان است که آيت الله بهجت فرموده‌اند.
روايت پنجم: به نقل از آيت الله حاج آقا موسي شبيري زنجاني
آيت الله محمدي ري شهري: همچنين در تاريخ ۱۳۸۳/۱۲/۸، تلفني از حضرت آيت الله حاج آقا موسي شبيري زنجاني جريان درخواست امام و مرحوم شيخ حسنعلي در حرم حضرت رضا «عليه‌السلام» را پرسيدم. ايشان فرمود :
“خودم اين جريان را از پدرم (آيت الله سيد احمد زنجاني) نشنيده‌ام؛ ولي طلبه‌اي به نام سيد صادق … نقل کرد که : خوابي ديدم و به نماز پدرتان رفتم. ديدم که بر سر قبر قطب راوندي، براي ايشان فاتحه مي‌خواند. به ايشان گفتم : شنيده‌ام کيميا داريد؟ فرمود : بيا برويم صبحانه منزل! با هم رفتيم. بعد برايم تعريف کردند که يک سال با آقاي خميني، در مشهد بوديم. حرم، مشرف شديم. شيخ حسنعلي هم مشغول بود و از روي مفاتيح _ که گويا تازه چاپ شده بود _ زيارت مي خوند. ايشان (آيت الله خميني) به او گفت : تو را به اين حضرت، حاجتي دارم. شيخ گفت : سيد بگذار زيارت کنم. بعد… قرار شد سر قبر شيخ حر عاملي با هم صحبت کنيم. شيخ وقتي زيارتش تمام شد، آمد.».
خواسته آيت الله خميني گويا کيميا بوده است. شيخ پرسيد : اگر علم کيميا داشتيد و قدرت اين را داشتيد که کوه‌هاي دنيا را طلا کنيد، مطمئن هستيد که از اين علم، سوء استفاده نمي‌شود؟ ايشان جواب دادند : نه.
ايشان فرمود:اگر مطمئن نيستيد، من چيزي را مي‌گويم که {ديگر } مشکل مالي نداشته باشيد و خطر هم نداشته باشد:
بعد از هر نماز، سه بار «قل هو الله احد» را بخوانيد. بعد، سه بار صلوات و سه بار آيه «و من يتق الله» تا «قد جعل الله لکل شيء قدرا» را تلاوت کنيد.
حاج آقا موسي اضافه کردند که :پس از اين جريان، يک وقت پدرم اين جريان را براي کسي نقل مي‌کرد که من، آخرهاي آن را از ايشان شنيدم.
روايت ششم: به نقل از آقاي مقدادي (ره) فرزند مرحوم نخودکي
آيت الله محمدي ري شهري: يک نکته هم اضافه مي‌کنم که از پسر شيخ نخودکي، آقاي مقدادي (حاج شيخ علي مقدادي اصفهاني- متوفاي ۱۳۸۸/۱۲/۲۷) با واسطه شنيدم که قبل از سوره توحيد، آية الکرسي را اضافه کنند و گفتند که اين مطالب در روايتي آمده است.
اگر چه برخي، اين اضافه را از فرزند مرحوم نخودکي نقل کرده‌اند، ولي آقا (آيت الله بهجت)، فرمود : «به گمانم او در شرحي که براي پدرش نوشته، اين اضافات را نياورده است» و مقصودشان کتاب نشان از بي نشان‌ها بود.
منبع: کتاب زمزم عرفان، نوشته آيت الله محمدي ري شهري

عید سعید فطر،روز دلدادگی و سرسپردگی است که در آن آدمی به فطرت خود نزدیک‌تر می‌شود، عظمت این روز ، بذر همدلی و همراهی را در دل‌های تمام مسلمین می‌کارد و آنها را برای یکی‌شدن آماده می‌سازد.
پروردگار متعال بعد از یک ماه روزه‌داری و عبادت بندگانش و پاک کردن روح و جسم آنها از آلودگی‌ها و کژی‌ها، روز عید فطر را روز دادن پاداش به آنها قرار داده است.
عید سعید فطر، عید بزرگ مسلمین جهان است که در آن قلب‌ها از کینه‌ها زدوده شده و دل‌ها به هم نزدیک‌تر می‌شود، پرده جهل دریده و صفای باطن نمایان می‌شود.
در این روز، دل‌های مومنان در درگاه ایزد منان، از چنان شور و شعفی مملو است که وصف‌ناشدنی است، زیرا خدای بزرگ، امروز را روز وعده پاداش به آنان معرفی کرده و نوید بهترین‌ها را به آنها داده است.
عید سعید فطر، تطهیر در چشمه زلال رمضان است که خورشید عاشقی در برابر معشوق را بر کیمیای وجود می‌نشاند و روح آدمی را جلا و صفا می‌بخشد.
این روز از چنان ارزش و اهمیتی برخوردار است که برای ورود به آن توصیه‌هایی شده که از آن میان می‌توان به غسل این روز، زدن عطر، پوشیدن لباس پاکیزه و آراسته و نماز خواندن زیر آسمان اشاره کرد.
عظمت نماز این روز چنان بزرگ و شگرف‌ است که وقتی زیر آسمان آبی خدا، سر به سجود می‌گذاری و خود را ذره‌ای از دریای بیکران مومنان خدا می‌یابی، حس دلدادگی و سرسپردگی تمام وجودت را فرا می‌گیرد.
نماز این عید بزرگ، آدمی را به فطرت خود نزدیک‌تر می‌کند، بذر همدلی و همراهی را در دل‌های تمام مسلمین می‌کارد و آنها را برای یکی‌شدن آماده می‌سازد.

عید فطر روز تشکر از نعمات خداست لذا به عنوان یکی از شعائر الهی باید ارج نهاده شود و مورد توجه ویژه قرار گیرد.
در این روز همه مومنان یکپارچه و یکصدا ندای تکبیر و تسبیح خداوند متعال را سر می‌دهند که به حق این موضوع اثرات معنوی خوبی را بر زندگی فردی و اجتماعی افراد بر جای می‌گذارد.

از طرفی دادن زکات فطره در این روز نیز معانی بسیاری را با خود به همراه دارد، چرا که بارها و بارها در قرآن کریم، موضوع نماز و زکات در کنار یکدیگر آورده شده که این موضوع نشان از اهمیت توجه به مستمندان و نیازمندان دارد.
 پرداخت زکات فطره سبب می‌شود فاصله بین فقیر و غنی کم شده و بستر برای توجه به نیازمندان در سطح جامعه نیز فراهم شود.

به امید روزی که تمام مسلمانان جهان، نماز عید سعید فطر را پشت سر صاحب زمین و زمان، اقامه کنند و دعاهای امت مسلمان به واسطه ظهور و حضور ایشان مستجاب شود.

عید فطر؛ روز چیدن میوه های شاداب استجابت پیشاپیش مبارک باد.

روزه داری از جنبه های عبادی، اخلاق عملی، اجتماعی دارای آثار بسیاری است

حدیثی زیبا برای قوت قلب روزه داران!
که روزه عبادتی ذووجهین است یعنی از وجوه مختلف این عبادت حائز اهمیت و دارای آثار است. روزه داری از جنبه عبادی، اخلاق عملی، روحی و روانی، اقتصادی و اجتماعی و غیره دارای فواید و برکات و آثار بسیاری است.

در آیه 184 سوره مبارکه بقره می خوانیم:
«أَیَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَةٌ طَعَامُ مِسْكِینٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَّهُ وَأَن تَصُومُواْ خَیْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ.»
«در روزهایى چند پس هر كه از شما مریض یا در سفر باشد تعدادى (به مقدار آنچه فوت شده) از روزهاى دیگر (را روزه بدارد، و بر كسانى كه روزه طاقت‏ فرسا باشد (مانند پیران و خردسالان و بیماران مزمن افطار جایز است و) دادن طعام به یك فقیر (یك مد به ازاء هر روز) كفاره و بدل آن است، و هر كه بر خیر بیفزاید (و دو مد بدهد) براى او بهتر است، و روزه گرفتن (هر چند توان‏فرسا باشد) بهتر است، اگر بدانید.»

چند نکته کوتاه:
• در این آیه بعد براى اینكه باز از سنگینى روزه كاسته شود می فرماید: «چند روز معدودى را باید روزه بدارید» چنان نیست كه مجبور باشید تمام سال یا قسمت زیادی از آن را روزه بگیرید بلكه روزه تنها بخش كوچكى از آن را اشغال مى كند. ضمن اینکه در همین روزهای محدود و اندک نیز اگر دچار مشکلاتی از قیبل بیماری، کهولت سن یا سفر باشید بر شما آسان گرفته شده است. در حقیقت این آیه راه عذرتراشی را بر بهانه گیران بسته است!

• روایت بسیار زیبایی از امام صادق علیه السلام نقل شده که: «ما ضَعُفَ بدنٌ عمّا قَوِیَت علیه النِیَّة؛ هیچ بدنی نسبت به آنچه اراده بر انجام آن قوی باشد ناتوان نیست.» (من لایحضره الفقیه، ج 4، ح 5859؛ وسائل الشیعه، ج 1)
مصداق بارز این روایت در روزه روزهای بلند و گرم تابستان مشهود است. برخی در زمستان که می خواهند روزه بگیرند می گویند ای وای! کی می تونه 8 ساعت روزه بگیره! آن شخص وقتی روز 10 ساعت می شود همان جمله را تکرار می کند و باز به راحتی قادر است این واجب را بجا بیاورد. او در تابستان هم گلایه می کند ولی باز قادر است حتی 17 ساعت در گرما روزه داری کند. پس این نشان می دهد بدن انسان قدرتش خیلی بیش از اینهاست و این اراده و قدرت ذهنی ماست که کم می آورد وگرنه خداوند به این بدن قدرت انجام کارهای شگفت انگیزی داده است.

• از طرف دیگر نباید فراموش کنیم که خداوند این قدرت را به بدن ما داده است تا سخت ترین مشکلات را تحمل نماییم نه اینکه به سادگی در برابر اولین سد محکم جا بزنیم! یکی از مهمترین عرصه های امتحان این قدرت الهی که در درون ما به ودیعه نهاده شده در هنگامه مشکلات اقتصادی و مالی است. غالب افرادی که مرتکب گناه می شوند بهانه شان تنگدستی و سختی زندگی و نداری و از این قبیل است حال آنکه خداوند ما را قوی آفریده و دوست دارد ثمره این قدرت را در مقابله با مشکلات در وجود ما ببیند.

امام صادق (ع) : هیچ بدنی نسبت به آنچه اراده بر انجام آن قوی باشد ناتوان نیست

مرحوم شیخ محمدحسین زاهد (ره) نقل می کند: یکی از اولیاء خدا، شب که به خانه اش رفت، به همسرش گفت که روغن در چراغ بریزد و چراغ را روشن کند همسرش گفت در خانه روغن نداریم. سپس گفت لااقل غذایی بیاور تا بخوریم. همسرش گفت هیچ غذایی هم برای خوردن در خانه نداریم! می گویند آن شب از خوشترین شبهای عمر آن ولیّ خدا بود و تا صبح شکر خدا را می کرد که خدایا مگر من چه کرده بودم که در یک شب این دو نعمت بزرگ را به من عطا نمودی! مرحوم مجتهدی تهرانی (ره) که این نکته را از شیخ نقل می نمود می گفت: خود مرحوم شیخ نیز همین طور بودند و وقتی با ایشان احوالپرسی می کردی آنچنان سرشان را تکان می دادند و می فرمودند: الحمدالله الحمدالله، که گویا تمام عالم از برای ایشان است و هرگز اظهار فقر و نداری نمی کردند.

ثواب روزه داری در جمع روزه خواران
امام جعفر صادق علیه‌السّلام روایت كرده است كه رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم فرمودند: «مَا مِنْ صَائِمٍ یَحْضُرُ قَوْماً یَطْعَمُونَ إِلَّا سَبَّحَتْ أَعْضَاۆُهُ وَ كَانَتْ صَلَاةُ الْمَلَائِكَةِ عَلَیْهِ وَ كَانَتْ صَلَاتُهُ اسْتِغْفَارا »هیچ روزه داری در میان گروهی كه مشغول خوردن غذا هستند، حاضر نمی‏‌شود مگر آنكه اعضای بدن او به تسبیح مشغول شوند و فرشتگان بر او درود و صلوات فرستند، و درود و صلوات فرشتگان، طلب آمرزش از برای اوست.«ثواب‌الأعمال و عقاب‌الأعمال،ص115»

قدر روزهای آخر ماه رمضان را بدانیم
امام مجتبی علیه السلام در روزهای پایانی ماه مبارك رمضان از كنار جماعتی كه مشغول خنده و شوخی بودند عبور كردند. حضرت با ناراحتی به آنها فرمود: « خدا ماه رمضان را میدان مسابقه بندگان قرار داده است. دسته ای گوی سبقت می ربایند و پیروز می شوند و تعدادی هم از دیگران عقب می مانند و سرافكنده می شوند.

عجیب است در روزی كه پیشی گیرندگان پیروز شده اند و عقب ماندگان زیانكار گردیده اند، جمعی به شوخی و خنده مشغولند. به خدا سوگند اگر پرده در افتد، امروز نیكوكار، مشغول پاداش خود و عقب افتاده، گرفتار بدیهای خود است و برای احدی فرصتی جهت شوخی و لهو و لعب باقی نمی ماند.» (شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، انتشارات اسلامیه، بی تا، ج2، ص174 )

بارها هنگام افطار این دعا را از تلویزیون شنیده‌ایم؛ «بسم اللّه اللّهم لک صمنا وعلى رزقک افطرنا فتقبل منّا انَّک انت السمیع العلیم» و کمتر کسی است که می‌داند این دعا را امیرالمؤمنین(ع) لحظه افطار زمزمه می‌کرد.

در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی در خصوص آداب افطار در لحظات ملکوتی اذان مغرب این چنین آمده است:

مستحب شخص روزه‌دار بعد از نماز عشاء افطار کند، مگر آنکه ضعف بر او غلبه کرده باشد یا جمعى منتظر او باشند.

همچنین با طعام پاکیزه و حلال و بدون شبهه افطار کند، بهتر است که با خرمای حلال افطار کند تا ثواب نمازش 400 برابر شود، همچنین بهتر آن است به خرما، آب، رطب، لبن، حلوا، نبات و به آب گرم به هر کدام که افطار کند.

در وقت افطار دعاهاى وارده خوانده شود، از جمله دعای «اَللّهُمَّ لَکَ صُمْتُ وَعَلى رِزْقِکَ اَفْطَرْتُ وَعَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ»؛ خدایا براى تو روزه گرفتم و با روزى تو افطار کنم و بر تو توکل کنم تا خداوند به او ثواب هر کسى را که در این روز روزه داشته عطا کند یا دعاى «اَللّهُمَّ رَبَّ النّورِ الْعَظیمِ» را که سیّد و کفعمى روایت کرده‌اند بخواند.

از امیرالمؤمنان علی علیه‌السلام روایت شده است که حضرت هنگام افطار این دعا را زمزمه می‌کردند: «بِسْمِ اللّهِ اَللّهُمَّ لَکَ صُمْنا وَعَلى رِزْقِکَ اَفْطَرْنا فَتَقَبَّلْ مِنّا اِنَّکَ اَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ»؛ خدایا براى تو روزه گرفتیم و با روزى تو افطار می‌کنیم پس از ما بپذیر که به راستى تو شنوا و دانایى.

بهتر است در لقمه اول این دعا را بخواند: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرّحَیمِ یا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ اِغْفِرْ لى» تا خدا او را بیامرزد. همچنین در روایت آمده است که در آخر هر روز از روزهاى ماه مبارک رمضان خداوند هزار هزار نفر را از آتش جهنم آزاد مى‌کند، پس شخص روزه‌دار از حق تعالى بخواهد که او را یکى از آن افراد قرار دهد .

در وقت افطار سوره «قدر» خوانده شود، صدقه دادن به هنگام افطار هم توصیه شده است، اگر چه به چنددانه خرما یا شربتی آب باشد، از امام صادق(ع) نقل شده که فرمودند: هر مؤمنى که لقمه‌ای مؤمنى را در ماه رمضان اطعام کند، حق تعالى براى او اجر کسى که 30 بنده مؤمن آزاد کرده باشد و از براى او باشد نزد حق تعالى یک دعاى مستجاب است .

*دعایی که در لحظه افطار بنده را تا عرش بالا می‌برد

در ادامه سفارشی از پیامبر خاتم(ص) خطاب به امیرالمؤمنین(ع) برای دعای افطار می‌آید:

امام صادق(ع) فرمودند: رسول خدا(ص) به امام علی(ع) فرمود: اباالحسن! ماه رمضان نزدیک شده است، قبل از افطار دعا کن، جبرئیل پیش من آمد و گفت: یا محمد! کسى که در ماه رمضان با این دعا قبل از افطار دعا کند، خداوند دعاى او را مستجاب، نماز و روزه او را قبول و 10 دعاى او را مستجاب مى‌کند، گناه او را بخشیده، غم و غصه او را از بین برده، گرفتاری‌هایش را بر طرف کرده، حاجات او را برآورده کرده، او را به مقصودش رسانیده، عمل او را با عمل پیامبران و صدیقان بالا برده و در روز قیامت چهره او درخشان‌تر از ماه شب چهارده خواهد بود.

آن دعا این است:

اللَّهمَّ ربَّ النُّورِ العَظیم، ورَبَّ الکُرسیِّ الرَّفیع، ورَبَّ البَحرِ المَسجور، ورَبَّ الشَّفعِ الکَبیر، والنُّور العَزیز، ورَبَّ التَّوراهِ والإنجیلِ والزَّبورِ، والفُرقانِ العَظیمِ. أنت إلهٌ مَن فی السَّمواتِ وإلهُ مَن فی الأرضِ لا إلهَ فِیهِما غَیرُکَ، وأنتَ جَبّارُ مِن فی السِّموات وجَبّار مَن فی الإرضِ لا جَبّار فیهِما غَیرُکَ، أنت مَلِکُ مَن فی السَّموات، ومَلِکُ مَن فی الأرضِ، لا مَلِکَ فیهما غَیرُکَ، أسألُکَ بِاسمِکَ الکَبیرِ، و نُور وَجهِکَ المُنیرِ، وبمُلکِکَ القَدیمِ. یا حَیُّ یا قَیِّومُ، یا حَیُّ یا قَیُّوم یا حَیُّ یا قَیّوم، أسألُکَ بِاسمِکَ الّذی أشرَقَ بِهِ کُلِّ شَیءٍ، وبِاسمِکَ الّذی أشرَقَت بِهِ السّمواتُ والأرضُ، وبِاسمِکَ الّذی صَلُحَ بِهِ الأوَّلونَ، وبِهِ یَصلُحُ الاخِرونَ.

یا حَیّاً قَبلَ کُلِّ حَیّ، ویا حَیّاً بَعدَ کُلِّ حَیّ، ویا حَیُّ لا إلهَ إلا أنت صَلِّ علی مُحَمّدٍ وآلِ مُحَمَّد، واغفِر لی ذُنُوبی، واجعَل لی مِن أمرِی یُسراً وفَرَجاً قَریباً، وثَبِّتنی علی دینِ مُحَمَّدً وآل محمد و وعلی هُدی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّد، وعلی سُنَّهِ مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّد، علیه وعلیهِم السَّلام.

واجعَل عَملِی فی المَرفوعِ المُتَقَبِّلِ، وهَب لی کما وَهَبتَ لأولیائِکِ وأهلِ طاعَتِکَ، فانّی مُۆمِنٌ بِکَ، ومُتَوَکِّلٌ عَلیک، مُنیبٌ الیکَ، مَعَ مَصیری إلیکَ، وَتَجمَع لی ولأهلِی وَلوِلَدَی الخَیرَ کُلَّهُ، وتَصرِف عَنّی وَعَن وَلَدی وأهلِی الشَّرَّ کُلَّهُ. أنتَ الحَنّانُ المَنّانُ بَدیعُ السّمواتِ والأرضِ، تُعطِی الخَیرَ مَن تَشاءُ، وتَصرِفُهُ عَمَّن تَشاءُ، فَامنُن علی بِرَحمَتِکَ یا أرحَمَ الرّاحِمِینَ

اى عفو تو شامل گناهان
كوى تو پناه بى پناهان

بر خسته دلان شفاى دردى
محروم نكرده دردمندى

باز است درت بر آزمندان
اى عشق دل نیازمندان

جز تو كه نظر به حال ما كرد
یا گوش بر این مقال ما كرد

بخشنده هر گناهى اى دوست
بر گم شدگان پناهى اى دوست

اى راز دل شكسته من
اى مرهم قلب خسته من

اى مونس من انیس جانم
اى یار و رفیق در نهانم

اى راه مرا چراغ روشن
آب و گل من زتست گلشن

امید منى به هر دو عالم
دورم منما زخویش یك دم

بنگر ز گنه چه تیره روزم
چون شمع به درگهت بسوزم

باشد كه نظر كنى به حالم
بخشى به عنایتت كمالم

یادى زغریب بى نوا كن
از لطف, تو درد من دوا كن

مسكین به در تو دردمند است
دل خسته و زار و مستمند است